Η διαρρύθμιση της κατοικίας, του σπιτιού μας, προκατασκευής, προκάτ, συμβατικής κατασκευής, μεζονέτας, διωρόφου, λυόμενης ή μετακινούμενης σύγχρονης κατασκευής (τροχοβίλας) αλλά και της κατοικίας γενικότερα είναι πολύ σημαντική για την ποιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μας.
Η κατοικία διαιρείται σε δωμάτια ή χώρους όπως το σαλόνι, η τραπεζαρία, η κουζίνα της οικογένειας ή το δωμάτιο αναψυχής, η κρεβατοκάμαρα το μπάνιο αλλά και το υπόγειο ή ο βοηθητικός χώρος. Αυτά δεν είναι απαραίτητο να είναι πάντα ξεχωριστοί χώροι. Το καθένα χρησιμεύει και είναι επίκεντρο μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας και ως εκ τούτου μπορεί να θεωρηθεί ως μια ξεχωριστή ενότητα.
Οι ένοικοι του σπιτιού διαμορφώνουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους τους χώρους, ενώ οι αρχιτέκτονες και οι διακοσμητές σχεδιάζουν την σωστή διαρρύθμιση σύμφωνα με την χωροταξία της τοποθεσίας καθώς και τον προσανατολισμό του οικοπέδου αλλά και της τοποθεσίας του, για να εκτελούνται άψογα όλες δραστηριότητες τόσο στον εσωτερικό όσο και στον εξωτερικό χώρο της κατοικίας. Και να μην ξεχνάμε πως η κατοικία δεν είναι μόνο ο εσωτερικός χώρος του σπιτιού αλλά και ο περιβάλλον χώρος που το περικλείει.
Μια διαρρύθμιση κατοικίας περιλαμβάνει διαδρόμους, σκάλες, μέσω δωματίων. Το μοτίβο κυκλοφορίας μπορεί να είναι λιτό, απλό και συμπαγές και ο χώρος που χρησιμοποιείται σ΄ αυτό να μην παραβιάζει άλλο χώρο που χρησιμοποιείται από άλλα άτομα.
Τα τελευταία χρόνια οι σχεδιαστές προτίμησαν να ενσωματώσουν σαλόνι-τραπεζαρία στα σχέδια για να δημιουργήσουν μια αίσθηση ευρυχωρίας. Μια τεράστια επανάσταση ήταν να ανοίξουν τον χώρο της κουζίνας σε εμφανές σημείο με τον χώρο της τραπεζαρίας και του καθιστικού. Αλλά αυτή η πρακτική έχει δύο κύρια μειονεκτήματα: α)σε μικρότερα σπίτια περιορίζει ουσιαστικά την ποσότητα των χρησιμοποιουμένων χώρων επίπλων και β) σε μικρές και μεγαλύτερες κατοικίες, μειώνει την ιδιωτικότητα στη χρήση αυτών των ζωνών-χώρων. Ο σχεδιασμός των χώρων πρέπει να ακολουθεί μια λογική διαδρομή για να μεταφέρει τον ένοικο στα δωμάτια . Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε την διαδρομή μέσω του καθιστικού από την εξωτερική κεντρική είσοδο προκειμένου να μεταφέρουμε είδη καθημερινής χρήσης παντοπωλείου στην κουζίνα. Θα πρέπει να υπάρχει προβλέψιμος χώρος, εάν είναι δυνατό, με σκοπό τα παιδιά το χειμώνα να βγάζουν τα λασπωμένα ρούχα και παπούτσια τους σε εξωτερικό χώρο ακριβώς δίπλα στην είσοδο. Δεν θα πρέπει να γίνεται αυτό στο σαλόνι στην τραπεζαρία ή στην κουζίνα. Τα ρούχα αφού αφαιρεθούν, δεν θα είναι απαραίτητο να περπατήσετε μέσα από άλλα δωμάτια για να φτάσετε σε μια ντουλάπα για να τα αποθηκεύσετε. Με έξυπνες κινήσεις θα καθορίσουν τη θέση των χώρων αποθήκευσης για προσωπικά αντικείμενα και οικιακό εξοπλισμό. Και πάλι η λογική και η ευκολία πρέπει να καθορίσουν τη θέση των χώρων αποθήκευσης για προσωπικά αντικείμενα και οικιακό εξοπλισμό. Για παράδειγμα, γενικά δεν είναι πρακτικό σε ένα μικρό σπίτι, να σχεδιάζουμε μια ντουλάπα στο σαλόνι επειδή η διάταξη επίπλων στο δωμάτιο εμποδίζει την πρόσβαση σε αυτό. Παρόλο που αυτές οι απαιτήσεις μπορεί να είναι προφανείς, πρέπει να τονιστεί ότι η ντουλάπα-αποθήκη-δωμάτιο πρέπει να βρίσκεται κοντά στην κουζίνα και η ντουλάπα-πλυσταριό να βρίσκεται κοντά στο μπάνιο. Ο χώρος διαρρύθμισης της κατοικίας μας περαιτέρω να χωριστεί σε τρεις ξεχωριστές ζώνες, χώρος του καθημερινού, κουζίνα, καθιστικό, σαλόνι, χώρος του ύπνου, υπνοδωμάτιο και χώρος της εργασίας, εργαστήριο, γραφείο.
Αυτά πρέπει να μελετηθούν σε σχέση μεταξύ τους, έτσι ώστε να ικανοποιούν τις οικογενειακές συνήθειες διαβίωσης και να εκμεταλλευτούν πλήρως τον χώρο γης, οικοπέδου, στον οποίο χτίζεται το σπίτι.
Το σαλόνι είναι ακριβώς αυτό που σημαίνει το όνομα. Είναι η περιοχή όπου διασκεδάζουν οι επισκέπτες που παρακολουθούν τηλεόραση και απολαμβάνουν παιχνίδια. Η τοποθεσία του μπάνιου ή των μπάνιων είναι καθοριστική, και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η θέση του, όταν εξυπηρετεί τόσο τους χώρους του καθιστικού όσο και των υπνοδωματίων. Ο χώρος των υπνοδωματίων πρέπει να σχεδιαστεί για ιδιωτικότητα άνεση και για ησυχία. Αν και οι κρεβατοκάμαρες έχουν σχεδιαστεί κυρίως για ύπνο μπορούν όμως να προβλεφθούν χώροι, για να μελετάτε, για χαλαρωτικό ράψιμο, να ακούτε μουσική ή να παρακολουθείτε τηλεόραση. Τα παιδικά υπνοδωμάτια θα πρέπει να βρίσκονται μεταξύ του μπάνιου και των άλλων δωματίων του σπιτιού. Πρακτικό είναι να υπάρχει ένας χώρος τοίχου ντουλαπών μεταξύ των υπνοδωματίων ή και του μπάνιου για τη μείωση του θορύβου. Η κουζίνα, ο χώρος του πλυντηρίου, κάποιος χώρος εργαστηρίου ή ένας βοηθητικός χώρος είναι δωμάτια χρηστικά όπου εξυπηρετούν τους ενοίκους του σπιτιού.
Ο επιτυχής σχεδιασμός, διαρρύθμιση μιας κατοικίας προκύπτει από την απλή διάκριση των τριών μεγάλων τμημάτων, καθημερινού, ύπνου, εργασίας όπου αγκαλιάζουν όλες τις διάφορες δραστηριότητες κάθε μεμονωμένου μέλους του νοικοκυριού. Ο αρχιτέκτονας, σχεδιαστής, εσωτερικών χώρων, μπορεί να χρειαστεί να εξετάσει μια σειρά διαφορετικών διατάξεων, διαρρυθμίσεων προτού καταλήξει σε μια ικανοποιητική λύση, παρόλο που έχει ληφθεί η απόφαση για την κατασκευή της κατοικίας αν θα έχει ένα, ή δύο ορόφους ή αν θα είναι ανισόπεδη.